Hareketli Protez Nedir?
Tüm dişlerin eksik olduğu veya eksik diş sayısının sabit bir protez ile tamamlanamayacağı durumlarda, eksik dişlerin yerini tutan ve hastalar tarafından rahatlıkla takıp çıkarılabilen protezlerdir.
Hareketli protezler halk arasında tak – çıkar protezler olarak bilinir ve isminden de anlaşıldığı üzere sabit değildirler. Hastanın kemik yapısı ve diş kayıp şekli sabit proteze uygun olmadığı zaman tercih edilir. Sabit protez yapılabilecek olsa bile bazen hastalar hareketli protez istemekte ve o zamanlarda da tercih edilir.
Sabit protezler daimi olarak ilgili bölgeye simante edilir ve kullanım süresi boyunca ilgili bölgede sabit olarak kalır. Hareketli protezler ise ağız içinde belli başlı tutuculuk faktörleri ile ağızda kalır. Bunlar ağız içerisinde dokulardan destek alır. Dokular haricinde tükürük, dişler, kroşe telleri, askerler kullanılır.
Bunlar haricinde implant uygulanan bazı hastalarda da hareketli protez tercih edilebilmektedir. Kemik yapısı yeterli olmayıp full dişsiz vakalarda sadece tek çeneye 2 adet implant yapılabilecek durumlarda da hareketli protez tercih edilir. Protezin tutuculuğu 2 implant üzerindeki özel alana göre ayarlanır ve bu 2 implant üzerindeki yapı ile retansiyon sağlanır. Bu şekilde hasta protezini kullanır.
Endikasyona göre tutuculuk sağlayacak faktörler değişiklik gösterir. Hasta akşam yatmadan önce protezini çıkarıp yatması gerekir ve her protezde olduğu gibi hareketli protezlerde de belli başlı bakım prosedürleri vardır. Hastaya bu bakımı nasıl yapacağı detaylı bir şekilde anlatılır. Gösterilir ve rutin kontrol randevuları ile takibi yapılır.
Hareketli Protez Tedavi Süreci
Bu süreçte hastaların sağ veya sol, hangi taraf daha rahatsa o taraf ile dudaklarını açmadan ve küçük lokmalar alarak yavaş yavaş çiğnemeleri önerilir. Protezlerin takıldığı ilk günlerde yumuşak yiyecekler yenmeli ve ön dişlerle kesinlikle ısırılmamalıdır. Bu durum protezlerin arka kısımlarının dokulardan uzaklaşmasına sebep olur. Dil, dudak ve yanakların protezin kontrolünde etkisi büyüktür. Eskiden protez kullanmış bir hastanın yeni bir hastaya göre alışması daha kolaydır. Hasta çok uzun süre dişsiz kalmışsa, dişsiz halde protezli olduğundan daha rahat yemek yiyebilir. Ancak bu sağlıklı değildir. Protezlerine alıştıktan sonra, protezli halde çok daha rahat yiyebilecektir. Total protezlerle normal olarak yemek yiyebilmek en azından 4-6 hafta sürer. Hastaların bu süreyi hekimlerinin önerilerini dikkate alarak geçirmeleri, en önemlisi de protezlerini kullanacaklarına dair ‘kararlı’ olmaları gerekir. Hemen pes edip protezi çıkarmamalıdırlar. Bu durum özellikle eski protezleri olan hastalar için söz konusudur. Çünkü en ufak bir vurukta hemen yenilerini çıkartıp eski protezlerini takarlarsa, yeni protezlerine alışmaları çok uzun sürebilir.
Protez yapıştırıcılarının devamlı kullanılması, istenen bir şey değildir. Fakat gerektiğinde kısa süreli olmak üzere kullanılmasında bir sakınca yoktur. İhtiyaç olduğunda bu yapıştırıcıların nasıl kullanılacağı hekiminiz tarafından size açıklanacaktır.
Hareketli Protez Alışma Süresi
Protez kullanımında ilk zamanlarda konuşma zorlukları görülebilmektedir. Bu zorluklar zamanla ortadan kalkacaktır. Protezler uygulanmasını takiben 24 saat kullanımı alışma sürecini hızlandıracak ve yabancı madde hissinin azalmasında katkı payı olacaktır. Protez takıldığında yumuşak dokularda protez vuruşu olabilmektedir. Gerekli kontrol muayenelerinde bu etkenler hekim tarafından ortadan kaldırılır.
Yeni protezlerin kullanılmasını takiben ilk zamanlarda çiğneme problemleri görülebilmektedir. Zaman içerisinde kas ve yumuşak doku uyumu ile etkin çiğneme rahatlıkla sağlanabilmektedir. Sert gıdalardan kaçınılmalı ve yapışkan gıda artıkları etkin bir temizlikle uzaklaştırılmalıdır.
Total protez kullanan hastalar, doğal dişleri olan insanlar gibi “altı ayda bir” kontrol edilmelidir. Çeşitli faktörlere bağlı olarak protez altındaki dokular değişebilir. Zamanla protez dokulara uyumunu kaybeder ve hasta bu durumu fark edinceye kadar dokularda zararlara sebep olabilir. Protezle ilgili veya ilgisiz ağızda çeşitli lezyonlar ortaya çıkabilir. Bu nedenle total protez kullanan hastalar yılda en az iki kere hekim tarafından dikkatle muayene edilmelidir.